Column: Fact Free Politics

factfreepoliticsEen artikel van oogarts Elkerliek trok vanmorgen mijn aandacht. Zijn motivatie is ongetwijfeld zuiver, maar zijn feitenstukken niet. Jammer dat een goede discussie over het onderwerp met de oogartsen nog steeds niet te voeren is. Kennelijk is het zo dat je in media gewoon iets kunt roepen, zonder het te hoeven onderbouwen. Fact Free politics noemt men dit in Amerika.

Voorbeeldje; Elkerliek schrijft; “In de jaren vijftig stak nog niemand vuurwerk aan”

Sorry?!?! Ik denk dat Dokter Elkerliek zich even moet verdiepen in de geschiedenis van het consumentenvuurwerk. Productie in Nederland gaat aantoonbaar terug tot 1821. De reden dat we pas meer zijn gaan afsteken na de tweede wereldoorlog is gelegen in het feit dat we meer te besteden hadden vanaf die tijd (welvaart).

Verder uitte Elkerliek; “Dat Nederland als een van de weinige landen ter wereld nog particulier vuurwerk toestaat, noemt hij ronduit ‘schandalig’ “

Dit is eveneens NIET gebaseerd op feiten en dus een leugen! In verreweg het grootste deel van Europa steekt men met oudjaar zelf vuurwerk aan. Het zijn juist de landen waar het niet mag die de uitzondering vormen. Aangehecht een kaart van Europa met daarin de dekkingsgraad qua cosumentenvuurwerk (dank aan Patrick Simonis voor het onderzoek in deze).

europakaart_1-0

NB: in de kaart staan nog de oude afsteektijden vermeld. Sinds enkele jaren mogen we pas vanaf 18:00 op oudejaarsdag vuurwerk afsteken ipv 10:00 in de ochtend.

Wat is eigenlijk de meerwaarde van “fact-free politics” en waarom zou iemand dit toepassen in een discussie, waar toch vooral gezamenlijk gezocht zou moeten worden naar eerlijke oplossingen?

Eenvoudig; als de feiten je stelling onvoldoende steunen (of zelfs tegenspreken) is niets makkelijker dan de feiten naar je hand zetten en hopen dat niemand het doorheeft.

Alleen mensen met enige kennis van zaken prikken dergelijke ballonnen direct stuk. Dat is het probleem en een van de grootste ergernissen van de Nederlandse vuurwerkliefhebber, denk ik. Dat er bepaalde zaken niet goed gaan met oudjaar is duidelijk en ontkent niemand. De discussie is echter complex, omdat het (zoals ik al vaker heb gemeld) raakvlakken heeft met diverse bredere maatschappelijke problemen. Normvervaging is er daar één van. Maar ook de manier waarop wij als maatschappij met onze kinderen omgaan. Er zijn uitzonderingen, maar de meeste knulletjes worden vroeg of laat onbegeleid de straat op gestuurd met een zak vuurwerk in de hand. Natuurlijk willen die kinderen dat ook zo, maar enige begeleiding is hier toch wel op zijn plaats. Een kind dat moet leren zwemmen stuur je immers ook niet onbegeleid het zwembad in. Er zijn aspecten aan het gebruik van vuurwerk waar je je bewust van moet worden en het geijkte moment daarvoor is tijdens de opvoeding.

Naast overlast, letsel en schade is er natuurlijk ook nog het milieu-aspect. Vuurwerk belast immers het milieu, dat is gewoon een feit. Maar de mate waarin en de manier waarop vuurwerk het milieu belast wordt op grote schaal verkeerd neergezet. Zo wordt vuurwerksmog, wat je soms tot enkele uren na oudjaar in de lucht kunt meten, in veel discussies vergeleken met de smog die wij in de zomer in onze randstadgebieden ervaren. Fout! Het gaat om een heel ander soort fijnstof, waarvan de eigenschappen en de effecten sterk afwijken van fijnstof door autoverkeer. Smog van oudjaar is op nieuwjaarsochtend al lang weer verdwenen. De natuur verwerkt deze stoffen en ze verdwijnen in de grond. Sterk vervuilende metalen, zoals Lood, zijn overigens al decennialang taboe als grondstof in vuurwerk. De basisstoffen, waaronder houtskool, zwavel en kaliumnitraat, belasten het milieu maar op een zeer beperkte wijze. Als we dit bijvoorbeeld vergelijken met het aandeel van de industrie of het autoverkeer, dan zijn de effecten van vuurwerk op het milieu uit te drukken in een promillage.

Fact-free politics. Ik vind het nu al een vervelend etiket, maar het dekt in elk geval wel de lading van een van mijn grootste ergernissen in de discussie over vuurwerk in Nederland. Dankzij fact-free politics kan een oogarts ronduit vergelijkingen trekken tussen slachtoffers uit de Golfoorlog en oogletselgevallen tijdens oudjaar, zonder dat iemand zich hardop durft af te vragen waar deze vergelijking in godsnaam op slaat. Dankzij fact-free politics kan deze zelfde oogarts naar believen zijn eigen geregistreerde letselcijfers of die van het NOG gebruiken in een betoog. Zelfs een virtuele meerderheid voor een vuurwerkverbod, naar aanleiding van een gemanipuleerde enquête in een landelijk dagblad kan onder deze zelfde noemer worden weggeschreven. “Voldoende draagvlak voor verbod”; zo luidde de kop. Wie de bewuste enquête volgde (en dat deden wij uiteraard) kon zien dat de stand vanaf de eerste stemmen tot aan de laatsten (er waren er rond de 9500) compleet onveranderd bleven. Dat kan helemaal niet. En niemand zou het zijn opgevallen als wij er niet op gewezen hadden. Het kopje, alsmede de nep-enquête, zijn inmiddels niet meer terug te vinden op de bewuste site. Want zo gaat het ook met fact-free politics; de ene dag probeer je ze en de andere dag vergeet je ze. Het enige dat mij gerust stelt aan deze vorm van discussievervuiling is dat ze zelden lang houdbaar is. Zoals mijn oma altijd zei;”Al gaat de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt dit wel!”.

Nick van der Veen

Eerder gepubliceerd op Vuurwerktraditie.nl, maar voor BCN geactualiseerd